Όσα ακολουθούν γράφτηκαν πριν από λίγες εβδομάδες και ήδη φαντάζουν «παλιά νέα». Ωστόσο ίσως να μην είναι τελείως άσκοπο να τα αφήσω εδώ μολονότι γνωρίζω ότι μονάχα ελάχιστα ξύνουν την επιφάνεια μιας κοσμογονικής εμπειρίας που μέχρι χθες φάνταζε «αδιανόητη». Κι είναι ακριβώς εδώ που εδράζεται η τρομαχτική σημασία εκείνου που συνέβη: μια Πλανητική Ταινία στην οποία μετείχαμε (σχεδόν) όλοι, μια Λέξη που έγινε Κοινή (Κορόνα), μία συγκλονιστική Παύση που έκανε -έστω για λίγο- τις μηχανές να σταματήσουν. Με άλλα λόγια: κάτι που ομοίαζε εκπληκτικά σ’ εκείνο που αναμέναμε μια φορά κι έναν καιρό όταν μιλούσαμε για Επανάσταση. Όσο κι αν οι ποικίλες εξουσίες επιθυμούν την επιστροφή στην «κανονικότητα», η Μεγάλη Παύση όντως συνέβη και τα Σώματα μαζί με τις Ψυχές, τα Ζώα και τα Φυτά την ένιωσαν. Τίποτα δεν μπορεί να είναι το ίδιο πια.
Δοκιμάζοντας να εισέλθω σ’ ένα συγκεκριμένο ποτάμι τούτη τη
στιγμή (κι αφήνοντάς το να με κατευθύνει εκείνο) θα μπορούσα να επισημάνω -για
αρχή- ότι ο περιβόητος ιός (κι όχι η λατρεμένη μου Κορόνα) έχει λειτουργήσει ως
τώρα ως εξαιρετική «νομιμοποίηση» για ολόκληρο εκείνο το πλέγμα νευρώσεων που
χαρακτηρίζουν κι εν πολλοίς συγκροτούν το «μοντέρνο υποκείμενο».
(φαντάζομαι ότι η συμπαθής συνάδελφος δεν είναι η μόνη που δεν
διακρίνει ίχνος γελοιότητας στην ακραία προφυλακτική στάση της και μαζί στην
πλήρη εναρμόνιση της συμπεριφοράς της με τις ανά περίοδο ντιρεκτίβες της
πεφωτισμένης επιστημονικής-πολτικής-αστυνομικής αυθεντίας που έχει αναλάβει την
διαχείριση της «κρίσης»)
Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν όλο και περισσότερα «μοντέρνα υποκείμενα»
θα θεοποιήσουν την περιούσια νεύρωσή τους με ισχυρότατο κίνδυνο να οδηγηθούν σε
μια ψυχωσικού τύπου αποδιοργάνωση ή/και κατάρρευση με ό,τι συνεπάγεται αυτό για
το κοινωνικό σώμα ή εάν θα επιτρέψουν στην αρχή της εναντιοδρομίας να
τους παρασύρει προς την άλλη κατεύθυνση – εκείνη που υποδεικνύουν με τον
τρόπο τους οι «ανεύθυνοι» νέοι που επιμένουν να συναθροίζονται σε δημόσιους
χώρους αδιαφορώντας για έναν Νόμο ο οποίος έχει απεμπολήσει κάθε ίχνος σοφίας
για να εκπέσει σε ένα ισχνό φύλλο συκής των πλέον ωμών συμφερόντων.
Όπως έχουν ήδη τονίσει όχι λίγοι από τους γνωστούς σεσημασμένους όλα
τα παραπάνω καταλήγουν στον τρόμο ενός ολόκληρου Πολιτισμού εμπρός στο
αδιανόητο του θανάτου και τις κωμικοτραγικές απόπειρές του να εξοβελίσει -με
μια πληθώρα μηχανισμών- εκείνο που δεν εξοβελίζεται δίχως να εξοβελιστεί το
ίδιο το ανθρώπινο.
Ίσως λοιπόν ο ιός ν’ αποτελεί όντως τη «στιγμή μηδέν» για την οποία
έγραφα άτσαλα εδώ και την οποία όλοι την προσμέναμε -κι ας μην τ’ ομολογούσαμε-
βαθιά στα φυλλοκάρδια μας.
..........................................................................................................................................................................
Θα πυροδοτήσει άραγε η εμπειρία αυτή ένα σημείο μεταστροφής προς
δρόμους που δεν πήραμε ή έχουμε ξεχάσει ότι κάποτε πήραμε (δεν είναι το ίδιο
άραγε;) ή θα λειτουργήσει ως έναυσμα για την πλήρη εκδίπλωση της εγγενούς τάσης
του κυρίαρχου Δυτικού Πολιτισμού προς τον ολοκληρωτικό έλεγχο της συμπεριφοράς
και άρα -με τον έναν ή τον άλλον τρόπο- την κατάργηση του ανθρώπου ως
αινίγματος;
Καθώς το τελευταίο ομοιάζει με αυτοκτονία (κάτι που δεν μπορεί
να συμβεί στο επίπεδο του είδους…) η δική μας «πρόβλεψη» είναι ότι θα
εκδιπλωθούν παράλληλα (κάτι που φυσικά συμβαίνει ήδη εδώ και καιρό) και οι δύο
τάσεις σε έναν ακραίο αγώνα δρόμου και το οποίο -ενοποιημένα- ίσως να μπορεί να
τεθεί ως εξής: θα προλάβουμε να αρθούμε σε ένα είδος ολιστικής, πλανητικής
συνείδησης (πρωτίστως ως μοναδικότητες που επηρεάζουν ό,τι βρίσκεται ολόγυρά
τους) προτού να είναι πολύ αργά για τη συνέχιση μιας αξιοβίωτης ζωής του είδους
μας επάνω στον πλανήτη Γη;
Με τα λόγια του Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ από το βιβλίο «Η Ανακάλυψη του
Εγώ» (μετάφραση Άννα
Φιλαλλήθη-Κουντουριώτου, εκδόσεις Αναγνωστίδη):
«Ο αγώνας που αντιμετωπίζει η εποχή μας είναι πραγματικά σχεδόν
ανυπέρβλητα δύσκολος. Απαιτεί μια τεράστια υπευθυνότητα από μέρους μας, αν δεν
θέλουμε να γίνουμε ένοχοι μιας ακόμα «προδοσίας του κλήρου». Απευθύνεται σ’
αυτές τις ηγετικές και ικανές να ασκήσουν επιρροή προσωπικότητες που έχουν την
απαραίτητη εξυπνάδα για να καταλάβουν την κατάσταση που βρίσκεται ο κόσμος μας.
[…] Εντελώς ξέχωρα από τις βαρβαρότητες και τα αιματοκυλίσματα που διέπραξαν τα
Χριστιανικά έθνη αναμεταξύ τους κατά τη διάρκεια ολόκληρης της Ευρωπαϊκής
ιστορίας, ο Ευρωπαίος πρέπει να απολογηθεί για όλα τα εγκλήματα που διέπραξε
ενάντια στους μαύρους λαούς κατά την διάρκεια του αποικισμού. Απ’ αυτή την
άποψη ο λευκός άνθρωπος κουβαλάει ένα πραγματικά πολύ βαρύ φορτίο. Αυτό μας
δείχνει μια εικόνα της κοινής ανθρώπινης σκιάς που πολύ δύσκολα θα μπορούσε να
ζωγραφιστεί με σκοτεινότερα χρώματα. Το κακό που εμφανίζεται στον άνθρωπο και
που αναμφίβολα κατοικεί μέσα του είναι γιγαντιαίων διαστάσεων, ώστε το γεγονός
ότι η Εκκλησία μιλάει για προπατορικό αμάρτημα και τοποθετεί την αρχή του στο
σχετικά αθώο ολίσθημα του Αδάμ μαζί με την Εύα είναι σχεδόν ευφημισμός. […] Θα
ήταν μια ανυπόφορη σκέψη ότι πρέπει να αναλάβουμε προσωπική ευθύνη για μια τόσο
μεγάλη ενοχή. […] Η αναγνώριση της σκιάς, από την άλλη μεριά, οδηγεί στη
μετριοφροσύνη που χρειαζόμαστε για να παραδεχτούμε την ατέλεια. Και αυτή
ακριβώς η συνειδητή αναγνώριση και αντιμετώπιση είναι απαραίτητη οποτεδήποτε
πρόκειται να θεμελιωθεί μια ανθρώπινη σχέση. Μια ανθρώπινη σχέση δεν βασίζεται
στη διαφοροποίηση και την τελειότητα, γιατί αυτές μόνο δίνουνε έμφαση στις
διαφορές ή προκαλούνε την εμφάνιση του ακριβώς αντίθετου. Βασίζεται, μάλλον,
στην ατέλεια, σε ότι είναι αδύνατο, αβοήθητο και έχει ανάγκη υποστήριξης – σ’
αυτή την ίδια τη βάση και το κίνητρο της εξάρτησης. Ο τέλειος δεν έχει ανάγκη
κανέναν άλλον, αλλά ο αδύναμος ναι, γιατί αναζητάει στήριγμα και δεν
αντιμετωπίζει τον σύντροφό του με τρόπο που δια της βίας πιθανώς θα τον έβαζε
σε κατώτερη μοίρα και θα τον ταπείνωνε. Αυτή η ταπείνωση μπορεί να συμβεί πάρα
πολύ εύκολα μόνο όπου ο ιδεαλισμός παίζει ένα πολύ ελέγχοντα ρόλο. […] Για την
αντιμετώπιση αυτού του κινδύνου, η ελεύθερη κοινωνία χρειάζεται ένα δεσμό
συναισθηματικής φύσης, μιαν αρχή όμοια με την CARITAS, τη Χριστιανική αγάπη του
πλησίον σου. Όμως ακριβώς αυτή η αγάπη για τον πλησίον υποφέρει περισσότερο από
οτιδήποτε άλλο απ’ την έλλειψη κατανόησης που σφυρηλατείται με την προβολή.
Κατά συνέπεια θα ήταν προς πολύ μεγάλο όφελος της κοινωνίας το να αφιερώσει
λίγη σκέψη στο πρόβλημα της ανθρώπινης σχέσης κάτω από ψυχολογικό πρίσμα γιατί
μέσα σ’ αυτό κατοικεί η πραγματική της συνοχή και συνεπώς η δύναμή της. Εκεί
που σταματάει η αγάπη, αρχίζει η ισχύς, η βία και η τρομοκρατία.»
Ας συμφωνήσω κι εγώ (με έναν ύστατο φόρο τιμής στον Ιμάνουελ Βαλερστάιν) ότι οι
πιθανότητες είναι 50-50. Κι ας ομολογήσω ότι προσωπικά το παίζω ήδη (υπέρ της αγάπης) – καιρό τώρα.